Bài viết hôm nay chúng ta sẽ cùng các lời các câu hỏi về dậy thì sớm – một trong những vấn đề của trẻ gặp phải nhận được nhiều sự quan tâm hiện nay.
Nội dung bài viết
Dậy thì sớm là gì?
Thông thường, các bé gái bắt đầu dậy thì trong khoảng từ 8 – 11 tuổi và kết thúc khi 14 – 17 tuổi. Các bé trai sẽ bắt đầu muộn hơn, khoảng từ 9 – 14 tuổi và kết thúc khi đạt 16 – 18 tuổi. Nhưng do một yếu tố nào đó mà trẻ phát triển các đặc tính sinh dục thứ phát sớm hơn bình thường (trước 8 tuổi đối với bé gái và trước 9 tuổi đối với bé trai) được gọi là dậy thì sớm.
Trẻ dậy thị sớm thể hiện qua những dấu hiệu nào?
Cũng tương tự như trẻ dậy thì theo sinh lý bình thường, trẻ dậy thì sớm cũng có những thay đổi về tâm sinh lý và hoàn thiện chức năng sinh sản của mình. Cụ thể:
- Trọng lượng cơ thể và chiều cao tăng lên nhanh chóng.
- Cơ quan sinh dục ngoài phát triển và hoàn thiện chức năng sinh sản:
Bé gái xuất hiện kinh nguyệt trước 9 tuổi, hình dáng “cô bé” thay đổi, thẫm màu hơn. Trong khi đó dương vật và tinh hoàn của bé trai cũng to lên và có hiện tượng xuất tinh sớm. Lông cũng mọc nhiều và dày hơn ở một số vùng như vùng mép, nách, mu. Tuyến mồ hôi và chất nhờn tăng tiết tạo ra mùi đặc trưng của cơ thể. Mụn trứng cá cũng xuất hiện nhiều hơn trên mặt trẻ.
Vóc dáng: bé gái tuyến vú hai bên và khung chậu phát triển dần tạo nên những điểm thu hút bạn khác giới; Bé trai vai và ngực nở, lượng cơ bắp tăng dần trong thời gian dậy thì này. Giọng nói ở trẻ nữ trở nên cao và trong, trong khi đó các bé trai có giọng trầm, ấm và khàn hơn.
Nguyên nhân dẫn đến trẻ dậy thì sớm
Do mắc phải một số bệnh lý như u não, tổn thương tủy sống, tăng sản thượng thận bẩm sinh, suy giáp, u nang buồng trứng… làm rối loạn quá trình sản sinh hormone sinh dục trong cơ thể khiến trẻ dậy thì sớm. Do sử dụng thuốc kéo dài hoặc một số phương pháp khác như xạ trị, hóa trị trong điều trị bệnh.
Lượng nội tiết tố trong cơ thể trẻ quá nhiều như qua việc sử dụng sản phẩm như thuốc, thực phẩm chức năng, kem dưỡng da…Sử dụng kéo dài các loại thực phẩm chứa hàm lượng hormone tăng trưởng lớn bên trong, như từ sữa bò, chế phẩm từ sữa, thịt gia cầm, gia súc được cho ăn thức ăn tăng trọng, các loại hạt đột biến gen…
Trẻ thừa cân, béo phì cũng làm một trong những nguy cơ làm trẻ dậy thì sớm. Ngoài ra còn do giới tính, chủng tộc: bé gái thường có khả năng dậy thì sớm hơn các bạn trai cùng lứa và trẻ người mỹ gốc phi thường dậy thì sớm hơn so với trẻ thuộc các chủng tộc khác.
Vậy trẻ dậy thì sớm có nguy hiểm không?
Tác động vào tâm lý
Những sự thay đổi sớm so với các bạn khiến trẻ cảm thấy tự ti, ngại ngùng từ đó xây dựng nên rào cản trong tiếp xúc với mọi người xung quanh, lơ là việc học tập và nhiều bạn có xu hướng tách biệt và dễ bị dụ dỗ vào những cạm bẫy nạn xã hội …
Xuất hiện tình yêu và ham muốn tình dục sớm so với lứa tuổi, từ đó dễ bị lạm dụng tình dục gây ra những sang chấn tâm lý, mang thai sớm khi chưa nhận thức được hết các trách nhiệm của việc làm mẹ, dễ mắc các bệnh phụ khoa, bệnh xã hội, ảnh hưởng tới chức năng sinh sản.
Thể chất
Sự phát triển chiều cao của trẻ dậy thì sớm thường ngắn hơn và chững lại hơn so với các trường hợp chiều cao tăng trong đúng độ tuổi dậy thì. Đặc biệt, các bé gái thường có thể trạng mệt mỏi và kém tập trung do lưu lượng máu giảm mà cơ thể chưa kịp đáp ứng với việc xuất hiện kinh nguyệt trước 9 tuổi.
Các bé gái dậy thì sớm còn có nguy cơ cao bị đa nang buồng trứng hay ung thư vú khi trưởng thành, đồng thời cũng làm gia tăng tỷ lệ mắc phải các bệnh lý về tim mạch.
Để hạn chế tình trạng dậy thì sớm diễn ra ở trẻ ta cần làm gì?
Thăm khám định kỳ để đánh giá sự tăng trưởng của trẻ, đồng thời giúp trẻ nhận ra được những bất thường để có biện pháp điều trị kịp thời. Đặc biệt là khi trẻ có những dấu hiệu dậy thì sớm do các bệnh đang mắc phải gây ra. Nếu dậy thì sớm do việc dùng thuốc hay chế phẩm chứa nhiều hormone sinh dục thì bạn nên ngừng lại và theo dõi cho trẻ. Bạn nên hạn chế tối đa việc sử dụng các sản phẩm như thuốc, kem dưỡng… có thành phần liên quan đến nội tiết tố.
Trò chuyện và giải thích cho trẻ những vấn đề về giới tính, tình dục và sức khỏe sinh sản độ tuổi thanh thiếu niên cho trẻ hiểu để tìm điểm chung cho mối gắn kết gia đình và giúp trẻ tránh xa được các tệ nạn xã hội. Tôn trọng quyền tự do của trẻ nhưng đồng thời cũng cùng trẻ tạo nên những quy tắc riêng trong gia đình sao cho phù hợp như cách vệ sinh cá nhân, phòng riêng, thời gian sử dụng điện thoại, tivi như thế nào? Các chương trình được xem?…
Khuyến khích con luyện tập thể dục mỗi ngày. Giúp trẻ cân bằng giữa thời gian học tập và nghỉ ngơi. Kiểm soát cân nặng cho trẻ. Xây dựng thực đơn dinh dưỡng với các thực phẩm lành mạnh cho trẻ, giảm bớt các đồ chiên xào chứa nhiều dầu mỡ, thức ăn đóng hộp, đồ ăn nhanh chứa lượng tinh bột cao.
Thông qua bài viết này hy vọng các bạn sẽ bỏ túi thêm cho mình nhiều kiến thức về dậy thì sớm ở trẻ để có cách nhìn và hướng giải quyết đem lại hiệu quả tốt nhất.
